Door Herman Hakvoort

Hoe de wetenschap kan manipuleren!
Onafhankelijke onderzoeken naar diabetes ver te zoeken deel 2

Allereerst wil ik stellen dat ik in dit artikel informatie wil geven over de werkwijzen die soms worden toegepast om onderzoeksresultaten te manipuleren.
Hierbij wil ik geenszins de wetenschap schaden of claimen dat de handelingen bij elk onderzoek worden uitgevoerd.
De genoemde feiten zijn vastgesteld bij een grootschalig onderzoek in de VS en Engeland.

In deze groep wordt er vaak over gediscussieerd: Zijn wetenschappelijke onderzoeken wel te vertrouwen?
Onderzoeksfraude of wetenschapsfraude, afhankelijk van de aard en omvang, is in principe niet strafbaar.
Maar wordt je betrapt betekent het einde van de carrière.
Al enkele jaren wordt er gekeken of de Nederlandse wet dusdanig kan worden aangepast zodat deze fraude ook strafbaar wordt.
Het kan dan mogelijk worden dat een onderzoeker/wetenschapper zijn/haar titel verliest.

Een groot probleem ligt in de enorme bedragen die soms worden gegenereerd om onderzoeken te laten uitvoeren.
Vooral in de Farmaceutische – en voedingsindustrie.
Zoals we weten is het verdienmodel voor de industrie enorm en manipuleren van onderzoeksresultaten wordt dan lucratief.

Soms worden er “truukjes” uitgehaald om toch de onderzoeken te doen en zoveel mogelijk inkomsten voor jezelf te genereren.
En wat belangrijk is: De uitkomst moet zijn wat de klant wil!
Als onderzoeker/wetenschapper onderzoek je dan 2 variabelen.
Dit wordt gedaan om 1 of 2 hypothesen te ondersteunen. 
Deze procedure wordt herhaald totdat de uitslagen aansluiten bij de wensen van de klant. 
Want er is maar 1 doel: Het verkoopargument ondersteunen.
Elke fabrikant wil zijn producten ondersteund zien door cijfers uit onderzoek.

Een andere methode die veelvuldig wordt toegepast is de meta-analyse.
Als fabrikant laat je gewoon 10 tot 20 onderzoeken uitvoeren waarna je het onderzoek publiceert die het gunstigst uitvalt.
Daarnaast kan de fabrikant uit deze verschillende onderzoeken het beste samenvatten, immers is de fabrikant is de eigenaar van alle uitslagen.
Op deze manier ontstaat uiteraard een zeer vertekend beeld van het product.

Wat ik al eens eerder heb verteld is het inhuren van schrijvers/publicisten.
Voor een saai verhaaltje zal de consument niet warm lopen wel een stuk waar het product de hemel in wordt geprezen.
Het gebruik van internet is daarbij een belangrijke spil.
Het geeft de mogelijk om een product razendsnel bekendheid te geven.
Als het ware exploiteert de fabrikant, door het gemanipuleerde onderzoek, zijn product.

Het gebeurd steeds meer dat corrupte onderzoekers/wetenschappers worden betrapt op dit soort fraude.
De laatste jaren ook steeds meer in Nederland.

Medicijnen, supplementen en voedingsmiddelen dienen uitgebreid te worden gescreend op eventuele gezondheidsrisico’s alvorens ze geschikt worden bevonden voor menselijke consumptie. 
Als je negatieve onderzoeksresultaten laat verdwijnen, blijven enkel de positieve over. 
Je kunt je wellicht voorstellen dat hier misbruik van werd en wordt gemaakt door mensen die hun producten aan de man willen brengen.

Als puntje bij paaltje komt, hebben artsen geen idee of de medicamenten die zij voorschrijven daadwerkelijk functioneel of veilig zijn, want vanwege publicatiebias beschikt men simpelweg niet over een totaalplaatje. 
Daarnaast gelden er voor voedingsmiddelen en voedingssupplementen beduidend minder strenge regels dan voor receptplichtige medicamenten. 

Tot slot is het nog maar de vraag in welke mate er controles worden uitgeoefend op de naleving van wet- en regelgeving. 
Al met al zeggen zinsneden zoals ‘gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek’ of ‘uit studies blijkt…’ bij lange na niet alles.