Een jodiumtekort wordt in verband gebracht met insulineresistentie en Diabetes type 2. Zie ook de prachtige video onderaan dit artikel!!
Jodium is een essentieel sporenelement dat niet in ons voedingspatroon mag ontbreken. De belangrijkste rol van jodium in ons lichaam is dat het nodig is om schildklierhormonen T4 en T3 aan te maken die onze stofwisseling reguleren, maar daarnaast is jodium ook noodzakelijk voor een gezonde hormoonbalans en groei en beschermt het ons ook tegen de schadelijke gevolgen van zware metalen en radioactieve straling.
Een optimaal jodiumgehalte is dus cruciaal voor de gezondheid, en vrijwel elke cel van ons lichaam is afhankelijk van jodium voor een goede werking. Als je lichaam een jodiumtekort heeft neemt het risico op talloze aandoeningen en ziektes toe, waaronder diabetes. Jodium is daarnaast zeer belangrijk voor de groei en ontwikkeling van kinderen, en volgens de World Health Organization (WHO) is een jodiumgebrek bij zwangere vrouwen de belangrijkste vermijdbare oorzaak van geestelijke achterstand en hersenschade bij kinderen.
Een van de belangrijkste functies van jodium in ons lichaam is dat de schildklier het nodig heeft om schildklierhormonen te produceren uit jodium en tyrosine. Schildklierhormonen zijn essentieel voor een normale groei en ontwikkeling van botten, spieren en zenuwweefsel en spelen een belangrijke rol bij het energieverbruik, de verbranding van vetten en de regulering van de hartslag en bloeddruk.
De twee belangrijkste schildklierhormonen die de schildklier produceert zijn T4 (thyroxine) en T3 (Tri-joodthyronine), die beiden voor het grootste gedeelte gebonden worden aan de transporteiwitten thyroid bindend globuline (TBG), pre-albumine en albumine. De overige T4 en T3 worden vrije T4 en T3 genoemd en zijn in staat om biologische effecten tot stand te brengen, zoals een beïnvloeding van de hormoonspiegel in het lichaam.
De hypothalamus registreert de concentratie T4 in het bloed. Wordt de T4 concentratie hoger, dan wordt er minder TRH door de hypothalamus afgescheiden, en daardoor dus ook minder TSH en T3. Een te lage vrije T3 en T4 wordt hypothyreoïdie genoemd en een te hoge vrije T3 en T4 wordt een hyperthyreoïdie genoemd.
Uit recente gegevens van het grote LifeLines-onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) blijkt dat ruim 2% van alle Nederlanders hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie heeft en daar ook voor behandeld wordt. Daarnaast blijkt ongeveer één procent van de Nederlanders een verlaagde schildklierfunctie te hebben zonder dit te weten. Vrouwen hebben bovendien ongeveer vier keer zo vaak een aandoening aan de schildklier dan mannen.
Jodium en andere hormonen
Jodium is niet alleen belangrijk voor de aanmaak van schildklierhormonen. Ook de balans van diverse andere hormonen wordt direct of indirect beïnvloed door jodium (Insuline is ook een hormoon).
- Een jodiumtekort leidt tot een verhoogde oestrogeenproductie, waarmee het risico op bepaalde vormen van kanker, zoals borstkanker, baarmoederkanker en eierstokkanker, wordt verhoogd.
- Mannen met een trage schildklier hebben vaak een te laag testosteron, wat betekent dat met een verhoogde jodiuminname het testosterongehalte positief kan worden beïnvloed.
Jodium en zware metalen
Dagelijks worden wij blootgesteld aan allerlei giftige stoffen, bijvoorbeeld als gevolg van milieuvervuiling, medicijnen, cosmetica en gebruiksvoorwerpen. Die toxische stoffen, en dan met name zware metalen verbindingen in de vorm van halogeniden, worden door ons lichaam opgeslagen in de schildklier. De belangrijkste halogeniden waar ons lichaam dagelijks mee te maken krijgt zijn:
- Bromide: een kankerverwekkende stof die in de vorm van bromine vaak aan brooddeeg en frisdrank wordt toegevoegd en tevens gebruikt wordt als verdelgingsmiddel en als ingrediënt in medicijnen
- Fluoride: zit in veel merken tandpasta
- Chloride: zit vaak in kraanwater en medicijnen
- Jodium: de enige gezonde halogenide die ons lichaam nodig heeft
Alle halogeniden en hun afgeleiden hebben een gelijksoortige chemische structuur als jodium. Zodra je schildklier veel halogeniden krijgt te verwerken raakt deze verzadigd waardoor het geen jodium meer kan opnemen, en hierdoor kan een jodiumtekort ontstaan. Je kunt dit voorkomen door voldoende jodium binnen te krijgen, zodat je schildklier verzadigd raakt met jodium en geen ruimte meer heeft om andere schadelijke halogeniden zoals bromide, fluoride en chloride op te slaan. Het lichaam zal deze stoffen dan uitscheiden via de urine.
Jodium aanvullen
Ons lichaam produceert zelf geen jodium, dus we moeten alle jodium uit onze voeding halen. De rijkste voedingsbron van jodium is zeegroenten, Irish Moss, zeewier en producten die hiervan gemaakt zijn, zoals kelpnoedels en kelppoeder. Ook vis is rijk aan jodium, maar veel vis is vervuild met kwik waardoor het voordeel van jodium in vis teniet wordt gedaan. Kies daarom altijd voor wilde vette vis, zoals sardines, ansjovis en zalm. Akkers en weilanden die dicht bij zee liggen zijn vaak rijk aan jodium, dus groenten die hier groeien bevatten relatief veel jodium en het vlees van dieren die hier grazen ook. Woon je dicht bij zee, koop dan altijd biologische groenten en fruit die afkomstig zijn van lokale boeren.
Daarnaast is het aan te bevelen om voeding en superfoods te eten die voldoende vitamine B12 en de mineralen selenium, zink, ijzer en magnesium bevatten, want deze stoffen heeft het lichaam nodig om T3 te maken uit T4, zoals we al eerder in dit artikel hebben kunnen lezen. Voeding en superfoods die deze vitamine en mineralen bevatten zijn onder andere eieren, paranoten, amandelboter, tarwegraspoeder, avocado’s, rauwe cacao, maca en bijenpollen.
In Japan is de dagelijkse hoeveelheid jodium die ingenomen wordt tot wel 100 keer zoveel als wat er aanbevolen wordt in Nederland. Jodium komt van nature veel voor in vis en zeegroenten en die worden in Japan iedere dag gegeten. We zien in Japan opvallende gezondheidsfeiten. De kindersterfte in Japan is het laagste van de wereld en de mensen worden er gemiddeld het oudst. Bovendien komen er in Japan relatief weinig endocriene kankers voor zoals borstkanker, prostaat en schildklierkanker.
Een ander interessant land om de rol van jodium te begrijpen is IJsland. Voor de opkomst (en recente ondergang) van de financiële dienstverlening vormde de visindustrie de belangrijkste peiler van de IJslandse economie. Jodiumrijke restanten van de visverwerking werden aan de IJslandse koeien gevoerd. De IJslandse zuivel bevatte dan ook erg veel jodium. In die tijd was het aantal vrouwen in IJsland dat aan borstkanker leed het aller laagste van de wereld. Zelfs lager dan bij de Japanners. Nadat de visverwerkende industrie efficiënter was geworden kregen de koeien in IJsland geen visafval meer. Daarna nam borstkanker tot 10 keer zoveel toe, en is het aantal gevallen van borstkanker nu even hoog als in de Verenigde Staten.
Deze video is Nederlands ondertiteld, ga naar instellingen en kies de taal naar keuze.